Father Kallinikos
Stavrovouniotis (1920 - 2011)
Panagia MACHAIRIOTICCA
Signed and dated lower left: by hand KALLINIKOU MONACHOU
CTAYROVOUNIOTOU, 76
Egg tempera on canvas pasted on wood, 30 X 22 cm
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
H ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΓΩ
ΚΩΣΤΑ ΣΕΡΕΖΗ
ΛΕΥΚΩΣΙΑ – ΑΘΗΝΑ 1970 - 2010
Εικονίζεται σελ.140
BIBLIOGRAPHY
ART IN ARGO
KOSTA SEREZI
NICOSIA – ATHENS 1970 - 2010
Illustrated p.140
Ο πατήρ Καλλίνικος
Σταυροβουνιώτης ο Αγιογράφος (11 Νοεμβρίου 1920
- 23 Ιανουαρίου 2011) ήταν Ορθόδοξος Μοναχός που
ασκήτευσε στην Κύπρο και υπήρξε ένας από τους
μεγαλύτερους βυζαντινούς αγιογράφους της
σύγχρονης εποχής.
Ο πατήρ Καλλίνικος Μοναχός, κατά κόσμον Κώστας
Π. Μαμμούς γεννήθηκε το 1920 στην κωμόπολη Αθηένου της
επαρχίας Λάρνακας στην Κύπρο. Ήταν το τρίτο
παιδί της οικογένειας Πέτρου Μαμμούς και
Φλωρεντίας Γιάννη Λιονταρή. Σε νεαρή ηλικία (Ιούνιος
1941) εισέρχεται στην Ιερά Μονή Σταυροβουνίου ως
δόκιμος μοναχός. Σύντομα κείρεται μοναχός και
μαθητεύει κοντά στους Σταυροβουνιώτες
αγιογράφους πατέρες και κυρίως τους πατέρες
Μελέτιο, Διονύσιο και Στέφανο. Κατόπιν ευλογίας
από τον ηγούμενο Γέροντα Βαρνάβα, το 1946 φεύγει
για την Ελλάδα και το Άγιο Όρος με σκοπό την
περαιτέρω εμβάθυνση στην τέχνη της Αγιογραφίας.
Στο Άγιο Όρος μαθήτευσε αρχικά για δύο μήνες
κοντά στον πατήρ Ιωαννίκιο Μαυρόπουλο, ο οποίος
όμως κοιμήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά
την γνωριμία τους.
Εκτός από το Άγιο Όρος, επισκέφθηκε και άλλους
Ορθόδοξους χώρους όπου υπήρχε γνώση της
βυζαντινής αγιογραφίας. Μέρη που βρέθηκε ο πατήρ
Καλλίνικος είναι και ο Μυστράς, η Βέροια, η
Θεσσαλονίκη και το Όρος Σινά. Μαζί με την
μαθητεία του κοντά σε διάφορους δασκάλους (όπως
ο Φώτης Κόντογλου), απέκτησε και άλλες γνώσεις
μέσω δικών του πειραματικών δοκιμών. Δοκιμές με
διάφορα υλικά, όπως αυγό, άχυρο, ασβέστη κ.λπ.
καθώς επίσης και με διάφορες τεχνικές. Το 1960
αφού μαθήτευσε κοντά στον Φώτη Κόντογλου,
στράφηκε από την τεχνική της Αναγέννησης στην
Βυζαντινή, την οποία ακολούθησε έπειτα. Σε αυτό
το έργο του, στηρίχθηκε και από τον Αρχιεπίσκοπο
Κύπρου Μακάριο Γ΄ ο οποίος τον έστειλε το 1962
στην Ελλάδα για μαθητεία. Η βαθιά γνώση που
απέκτησε τον κατέστησε γνωστό σε όλο τον
Ορθόδοξο χώρο. Ενδεικτικό της φήμης του ήταν και
η πρόσκλησή του το 1982 από τον Αρχιεπίσκοπο
Κύπρου Χρυσόστομο Α΄ να αγιογραφήσει το καθολικό
της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.
Ο Πατήρ Καλλίνικος ενεβάθυνε σε διάφορα είδη
αγιογραφίας, όπως η τεχνική της νωπογραφίας (fresco)
και της εγκαυστικής τέχνης (κηρόχυτες εικόνες)
την οποία έμαθε στο Όρος Σινά κατά την επίσκεψή
του το 1967. Στην αρχή ζωγράφιζε με λαδομπογιά,
ενώ μετά χρησιμοποιούσε περισσότερο το αυγό για
την μίξη των χρωμάτων. Εικόνες του υπάρχουν σε
διάφορους Ναούς και Μοναστήρια στην Κύπρο και
στο εξωτερικό. Οι σημαντικότερες τοιχογραφίες
του με την τεχνική του fresco, βρισκονται στο
Καθολικό της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου. Από το
2006 και μετά αγιογραφούσε μόνο χρησιμοποιώντας
την τεχνική της εγκαυστικής εικόνας. Επίσης,
έργα του έχουν εκτεθεί σε διάφορες εκθέσεις
διεθνώς.
Εκτός από το πλούσιο αγιογραφικό του έργο, ο
Πατήρ Καλλίνικος έχει να επιδείξει και έργα
φιλανθρωπίας. Ενδεικτικά, το Καλλινίκειο
Δημοτικό Μέγαρο[6] στην γενέτειρά του κωμόπολη
Αθηένου, το οποίο κτίστηκε με τη δική του
συμβολή και εξυπηρετεί διάφορες ανάγκες του
δήμου και στεγάζει το τοπικό μουσείο. Παράλληλα,
υπήρξε και γνωστός δάσκαλος αγιογραφίας
μεταλαμπαδεύοντας την τέχνη και την γνώση του σε
νεώτερους αγιογράφους. Δείγμα της διδασκαλίας
του αποτελεί και ένα δικό του εκδοθέν βιβλίο για
την αγιογραφία: Η τεχνική της αγιογραφίας: με
παράρτημα τοιχογραφιών του Πανσέληνου από το
Πρωτατο του Αγίου Όρους. Μοναχός Καλλίνικος
Σταυροβουνιώτης, Λευκωσία, Ιερά Αρχιεπισκοπή
Κύπρου, 1996. ISBN 9963808905
Από πολλούς
θεωρείται ότι η βυζαντινή αγιογραφία άνθησε στην
Κύπρο χάρη στον Πατέρα Καλλίνικο ο οποίος
αναβίωσε αυτή την τεχνική σε μια περίοδο που οι
περισσότερες αγιογραφίες είχαν στοιχεία ρώσικης
τεχνοτροπίας με δυτική επίδραση. Αυτή ήταν και η
τεχνική που ακολουθείτο στο Άγιο Όρος κατά το
πρώτο μισό του 20ου αιώνα.
Father Kallinikos
Stavrovouniotis (1920 - 2011)